તૈત્તિરીય ઉપનિષદ્ – આનન્દવલ્લી | Taittiriya Upanishad Anandavalli In Gujarati

Also Read This In:- English, Hindi, Kannada, Marathi, Malayalam, Odia, Punjabi, Sanskrit, Tamil, Telugu.

(તૈ. આ. 8-1-1)

ઓં સ॒હ ના॑વવતુ । સ॒હ નૌ॑ ભુનક્તુ । સ॒હ વી॒ર્ય॑-ઙ્કરવાવહૈ । તે॒જ॒સ્વિના॒વધી॑તમસ્તુ॒ મા વિ॑દ્વિષા॒વહૈ᳚ । ઓં શાન્તિ॒-શ્શાન્તિ॒-શ્શાન્તિઃ॑ ॥

બ્ર॒હ્મ॒વિદા᳚પ્નોતિ॒ પરમ્᳚ । તદે॒ષા-ઽભ્યુ॑ક્તા । સ॒ત્ય-ઞ્જ્ઞા॒નમ॑ન॒ન્ત-મ્બ્રહ્મ॑ । યો વેદ॒ નિહિ॑ત॒-ઙ્ગુહા॒યા-મ્પર॒મે વ્યો॑મન્ન્ । સો᳚-ઽશ્નુ॒તે સર્વા॒ન્કામા᳚ન્​થ્સ॒હ । બ્રહ્મ॑ણા વિપ॒શ્ચિતેતિ॑ ॥ તસ્મા॒દ્વા એ॒તસ્મા॑દા॒ત્મન॑ આકા॒શસ્સમ્ભૂ॑તઃ । આ॒કા॒શાદ્વા॒યુઃ । વા॒યોર॒ગ્નિઃ । અ॒ગ્નેરાપઃ॑ । અ॒દ્ભ્યઃ પૃ॑થિ॒વી । પૃ॒થિ॒વ્યા ઓષ॑ધયઃ । ઓષ॑ધી॒ભ્યો-ઽન્નમ્᳚ । અન્ના॒ત્પુરુ॑ષઃ । સ વા એષ પુરુષો-ઽન્ન॑રસ॒મયઃ । તસ્યેદ॑મેવ॒ શિરઃ । અય-ન્દક્ષિ॑ણઃ પ॒ક્ષઃ । અયમુત્ત॑રઃ પ॒ક્ષઃ । અયમાત્મા᳚ । ઇદ-મ્પુચ્છ॑-મ્પ્રતિ॒ષ્ઠા । તદપ્યેષ શ્લો॑કો ભ॒વતિ ॥ 1 ॥
ઇતિ પ્રથમો-ઽનુવાકઃ ॥

અન્ના॒દ્વૈ પ્ર॒જાઃ પ્ર॒જાય॑ન્તે । યાઃ કાશ્ચ॑ પૃથિ॒વીગ્ શ્રિ॒તાઃ । અથો॒ અન્ને॑નૈ॒વ જી॑વન્તિ । અથૈ॑ન॒દપિ॑ યન્ત્યન્ત॒તઃ । અન્ન॒ગ્​મ્॒ હિ ભૂ॒તાના॒-ઞ્જ્યેષ્ઠમ્᳚ । તસ્મા᳚થ્સર્વૌષ॒ધમુ॑ચ્યતે । સર્વં॒-વૈઁ તે-ઽન્ન॑માપ્નુવન્તિ । યે-ઽન્ન॒-મ્બ્રહ્મો॒પાસ॑તે । અન્ન॒ગ્​મ્॒ હિ ભૂ॒તાના॒-ઞ્જ્યેષ્ઠમ્᳚ । તસ્મા᳚થ્સર્વૌષ॒ધમુ॑ચ્યતે । અન્ના᳚દ્ભૂ॒તાનિ॒ જાય॑ન્તે । જાતા॒ન્યન્ને॑ન વર્ધન્તે । અદ્યતે-ઽત્તિ ચ॑ ભૂતા॒નિ । તસ્માદન્ન-ન્તદુચ્ય॑ત ઇ॒તિ । તસ્માદ્વા એતસ્માદન્ન॑રસ॒મયાત્ । અન્યો-ઽન્તર આત્મા᳚ પ્રાણ॒મયઃ । તેનૈ॑ષ પૂ॒ર્ણઃ । સ વા એષ પુરુષવિ॑ધ એ॒વ । તસ્ય પુરુ॑ષવિ॒ધતામ્ । અન્વય॑-મ્પુરુષ॒વિધઃ । તસ્ય પ્રાણ॑ એવ॒ શિરઃ । વ્યાનો દક્ષિ॑ણઃ પ॒ક્ષઃ । અપાન ઉત્ત॑રઃ પ॒ક્ષઃ । આકા॑શ આ॒ત્મા । પૃથિવી પુચ્છ॑-મ્પ્રતિ॒ષ્ઠા । તદપ્યેષ શ્લો॑કો ભ॒વતિ ॥ 1 ॥
ઇતિ દ્વિતીયો-ઽનુવાકઃ ॥

પ્રા॒ણ-ન્દે॒વા અનુ॒પ્રાણ॑ન્તિ । મ॒નુ॒ષ્યાઃ᳚ પ॒શવ॑શ્ચ॒ યે । પ્રા॒ણો હિ ભૂ॒તાના॒માયુઃ॑ । તસ્મા᳚થ્સર્વાયુ॒ષમુ॑ચ્યતે । સર્વ॑મે॒વ ત॒ આયુ॑ર્યન્તિ । યે પ્રા॒ણ-મ્બ્રહ્મો॒પાસ॑તે । પ્રાણો હિ ભૂતા॑નામા॒યુઃ । તસ્માથ્સર્વાયુષમુચ્ય॑ત ઇ॒તિ । તસ્યૈષ એવ શારી॑ર આ॒ત્મા । યઃ॑ પૂર્વ॒સ્ય । તસ્માદ્વા એતસ્મા᳚ત્પ્રાણ॒મયાત્ । અન્યો-ઽન્તર આત્મા॑ મનો॒મયઃ । તેનૈ॑ષ પૂ॒ર્ણઃ । સ વા એષ પુરુષવિ॑ધ એ॒વ । તસ્ય પુરુ॑ષવિ॒ધતામ્ । અન્વય॑-મ્પુરુષ॒વિધઃ । તસ્ય યજુ॑રેવ॒ શિરઃ । ઋગ્દક્ષિ॑ણઃ પ॒ક્ષઃ । સામોત્ત॑રઃ પ॒ક્ષઃ । આદે॑શ આ॒ત્મા । અથર્વાઙ્ગિરસઃ પુચ્છ॑-મ્પ્રતિ॒ષ્ઠા । તદપ્યેષ શ્લો॑કો ભ॒વતિ ॥ 1 ॥
ઇતિ તૃતીયો-ઽનુવાકઃ ॥

યતો॒ વાચો॒ નિવ॑ર્તન્તે । અપ્રા᳚પ્ય॒ મન॑સા સ॒હ । આનન્દ-મ્બ્રહ્મ॑ણો વિ॒દ્વાન્ । ન બિભેતિ કદા॑ચને॒તિ । તસ્યૈષ એવ શારી॑ર આ॒ત્મા । યઃ॑ પૂર્વ॒સ્ય । તસ્માદ્વા એતસ્મા᳚ન્મનો॒મયાત્ । અન્યો-ઽન્તર આત્મા વિ॑જ્ઞાન॒મયઃ । તેનૈ॑ષ પૂ॒ર્ણઃ । સ વા એષ પુરુષવિ॑ધ એ॒વ । તસ્ય પુરુ॑ષવિ॒ધતામ્ । અન્વય॑-મ્પુરુષ॒વિધઃ । તસ્ય શ્ર॑દ્ધૈવ॒ શિરઃ । ઋત-ન્દક્ષિ॑ણઃ પ॒ક્ષઃ । સત્યમુત્ત॑રઃ પ॒ક્ષઃ । યો॑ગ આ॒ત્મા । મહઃ પુચ્છ॑-મ્પ્રતિ॒ષ્ઠા । તદપ્યેષ શ્લો॑કો ભ॒વતિ ॥ 1 ॥
ઇતિ ચતુર્થો-ઽનુવાકઃ ॥

વિ॒જ્ઞાનં॑-યઁ॒જ્ઞ-ન્ત॑નુતે । કર્મા॑ણિ તનુ॒તે-ઽપિ॑ ચ । વિ॒જ્ઞાન॑-ન્દે॒વાસ્સર્વે᳚ । બ્રહ્મ॒ જ્યેષ્ઠ॒મુપા॑સતે । વિ॒જ્ઞાન॒-મ્બ્રહ્મ॒ ચેદ્વેદ॑ । તસ્મા॒ચ્ચેન્ન પ્ર॒માદ્ય॑તિ । શ॒રીરે॑ પાપ્મ॑નો હિ॒ત્વા । સર્વાન્કામાન્​થ્સમશ્નુ॑ત ઇ॒તિ । તસ્યૈષ એવ શારી॑ર આ॒ત્મા । યઃ॑ પૂર્વ॒સ્ય । તસ્માદ્વા એતસ્માદ્વિ॑જ્ઞાન॒મયાત્ । અન્યો-ઽન્તર આત્મા॑-ઽઽનન્દ॒મયઃ । તેનૈ॑ષ પૂ॒ર્ણઃ । સ વા એષ પુરુષવિ॑ધ એ॒વ । તસ્ય પુરુ॑ષવિ॒ધતામ્ । અન્વય॑-મ્પુરુષ॒વિધઃ । તસ્ય પ્રિય॑મેવ॒ શિરઃ । મોદો દક્ષિ॑ણઃ પ॒ક્ષઃ । પ્રમોદ ઉત્ત॑રઃ પ॒ક્ષઃ । આન॑ન્દ આ॒ત્મા । બ્રહ્મ પુચ્છ॑-મ્પ્રતિ॒ષ્ઠા । તદપ્યેષ શ્લો॑કો ભ॒વતિ ॥ 1 ॥
ઇતિ પઞ્ચમો-ઽનુવાકઃ ॥

અસ॑ન્ને॒વ સ॑ ભવતિ । અસ॒દ્બ્રહ્મેતિ॒ વેદ॒ ચેત્ । અસ્તિ બ્રહ્મેતિ॑ ચેદ્વે॒દ । સન્તમેન-ન્તતો વિ॑દુરિ॒તિ । તસ્યૈષ એવ શારી॑ર આ॒ત્મા । યઃ॑ પૂર્વ॒સ્ય । અથાતો॑-ઽનુપ્ર॒શ્નાઃ । ઉ॒તાવિ॒દ્વાન॒મું-લોઁ॒ક-મ્પ્રેત્ય॑ । કશ્ચ॒ન ગ॑ચ્છ॒તી(3) । આહો॑ વિ॒દ્વાન॒મું-લોઁ॒ક-મ્પ્રેત્ય॑ । કશ્ચિ॒થ્સમ॑શ્નુ॒તા(3) ઉ॒ । સો॑-ઽકામયત । બ॒હુસ્યા॒-મ્પ્રજા॑યે॒યેતિ॑ । સ તપો॑-ઽતપ્યત । સ તપ॑સ્ત॒પ્ત્વા । ઇ॒દગ્​મ્ સર્વ॑મસૃજત । યદિ॒દ-ઙ્કિઞ્ચ॑ । તથ્સૃ॒ષ્ટ્વા । તદે॒વાનુ॒પ્રાવિ॑શત્ । તદ॑નુ પ્ર॒વિશ્ય॑ । સચ્ચ॒ ત્યચ્ચા॑ભવત્ । નિ॒રુક્ત॒-ઞ્ચાનિ॑રુક્ત-ઞ્ચ । નિ॒લય॑ન॒-ઞ્ચાનિ॑લયન-ઞ્ચ । વિ॒જ્ઞાન॒-ઞ્ચાવિ॑જ્ઞાન-ઞ્ચ । સત્ય-ઞ્ચાનૃત-ઞ્ચ સ॑ત્યમ॒ભવત્ । યદિ॑દ-ઙ્કિ॒ઞ્ચ । તત્સત્યમિ॑ત્યાચ॒ક્ષતે । તદપ્યેષ શ્લો॑કો ભ॒વતિ ॥ 1 ॥
ઇતિ ષષ્ઠો-ઽનુવાકઃ ॥

અસ॒દ્વા ઇ॒દમગ્ર॑ આસીત્ । તતો॒ વૈ સદ॑જાયત । તદાત્માનગ્ગ્ સ્વય॑મકુ॒રુત । તસ્માત્તથ્સુકૃતમુચ્ય॑ત ઇ॒તિ । યદ્વૈ॑ તથ્સુ॒કૃતમ્ । ર॑સો વૈ॒ સઃ । રસગ્ગ્ હ્યેવાયં-લઁબ્ધ્વા-ઽઽન॑ન્દી ભ॒વતિ । કો હ્યેવાન્યા᳚ત્કઃ પ્રા॒ણ્યાત્ । યદેષ આકાશ આન॑ન્દો ન॒ સ્યાત્ । એષ હ્યેવા-ઽઽન॑ન્દયા॒તિ । ય॒દા હ્યે॑વૈષ॒ એતસ્મિન્નદૃશ્યે-ઽનાત્મ્યે-ઽનિરુક્તે-ઽનિલયને-ઽભયં
પ્રતિ॑ષ્ઠાં-વિઁ॒ન્દતે । અથ સો-ઽભય-ઙ્ગ॑તો ભ॒વતિ । ય॒દા હ્યે॑વૈષ॒ એતસ્મિન્નુદરમન્ત॑ર-ઙ્કુ॒રુતે । અથ તસ્ય ભ॑ય-મ્ભ॒વતિ । તત્ત્વેવ ભયં-વિઁદુષો-ઽમ॑ન્વાન॒સ્ય । તદપ્યેષ શ્લો॑કો ભ॒વતિ ॥ 1 ॥
ઇતિ સપ્તમો-ઽનુવાકઃ ॥

ભી॒ષા-ઽસ્મા॒દ્વાતઃ॑ પવતે । ભી॒ષોદે॑તિ॒ સૂર્યઃ॑ । ભીષા-ઽસ્માદગ્નિ॑શ્ચેન્દ્ર॒શ્ચ । મૃત્યુર્ધાવતિ પઞ્ચ॑મ ઇ॒તિ । સૈષા-ઽઽનન્દસ્ય મીમાગ્​મ્॑સા ભ॒વતિ । યુવા સ્યાથ્સાધુયુ॑વા-ઽધ્યા॒યકઃ । આશિષ્ઠો દૃઢિષ્ઠો॑ બલિ॒ષ્ઠઃ । તસ્યેય-મ્પૃથિવી સર્વા વિત્તસ્ય॑ પૂર્ણા॒ સ્યાત્ । સ એકો માનુષ॑ આન॒ન્દઃ । તે યે શત-મ્માનુષા॑ આન॒ન્દાઃ ॥ 1 ॥
સ એકો મનુષ્યગન્ધર્વાણા॑માન॒ન્દઃ । શ્રોત્રિયસ્ય ચાકામ॑હત॒સ્ય । તે યે શત-મ્મનુષ્યગન્ધર્વાણા॑માન॒ન્દાઃ । સ એકો દેવગન્ધર્વાણા॑માન॒ન્દઃ । શ્રોત્રિયસ્ય ચાકામ॑હત॒સ્ય । તે યે શત-ન્દેવગન્ધર્વાણા॑માન॒ન્દાઃ । સ એકઃ પિતૃણા-ઞ્ચિરલોકલોકાના॑માન॒ન્દઃ । શ્રોત્રિયસ્ય ચાકામ॑હત॒સ્ય । તે યે શત-મ્પિતૃણા-ઞ્ચિરલોકલોકાના॑માન॒ન્દાઃ । સ એક આજાનજાના-ન્દેવાના॑માન॒ન્દઃ ॥ 2 ॥
શ્રોત્રિયસ્ય ચાકામ॑હત॒સ્ય । તે યે શતમાજાનજાના-ન્દેવાના॑માન॒ન્દાઃ । સ એકઃ કર્મદેવાના-ન્દેવાના॑માન॒ન્દઃ । યે કર્મણા દેવાન॑પિય॒ન્તિ । શ્રોત્રિયસ્ય ચાકામ॑હત॒સ્ય । તે યે શત-ઙ્કર્મદેવાના-ન્દેવાના॑માન॒ન્દાઃ । સ એકો દેવાના॑માન॒ન્દઃ । શ્રોત્રિયસ્ય ચાકામ॑હત॒સ્ય । તે યે શત-ન્દેવાના॑માન॒ન્દાઃ । સ એક ઇન્દ્ર॑સ્યા-ઽઽન॒ન્દઃ ॥ 3 ॥
શ્રોત્રિયસ્ય ચાકામ॑હત॒સ્ય । તે યે શતમિન્દ્ર॑સ્યા-ઽઽન॒ન્દાઃ । સ એકો બૃહસ્પતે॑રાન॒ન્દઃ । શ્રોત્રિયસ્ય ચાકામ॑હત॒સ્ય । તે યે શત-મ્બૃહસ્પતે॑રાન॒ન્દાઃ । સ એકઃ પ્રજાપતે॑રાન॒ન્દઃ । શ્રોત્રિયસ્ય ચાકામ॑હત॒સ્ય । તે યે શત-મ્પ્રજાપતે॑રાન॒ન્દાઃ । સ એકો બ્રહ્મણ॑ આન॒ન્દઃ । શ્રોત્રિયસ્ય ચાકામ॑હત॒સ્ય ॥ 4 ॥
સ યશ્ચા॑ય-મ્પુ॒રુષે । યશ્ચાસા॑વાદિ॒ત્યે । સ એકઃ॑ । સ ય॑ એવં॒​વિઁત્ । અસ્માલ્લો॑કાત્પ્રે॒ત્ય । એતમન્નમયમાત્માનમુપ॑સઙ્ક્રા॒મતિ । એત-મ્પ્રાણમયમાત્માનમુપ॑સઙ્ક્રા॒મતિ । એત-મ્મનોમયમાત્માનમુપ॑સઙ્ક્રા॒મતિ । એતં-વિઁજ્ઞાનમયમાત્માનમુપ॑સઙ્ક્રા॒મતિ । એતમાનન્દમયમાત્માનમુપ॑સઙ્ક્રા॒મતિ । તદપ્યેષ શ્લો॑કો ભ॒વતિ ॥ 5 ॥
ઇત્યષ્ટમો-ઽનુવાકઃ ॥

યતો॒ વાચો॒ નિવ॑ર્તન્તે । અપ્રા᳚પ્ય॒ મન॑સા સ॒હ । આનન્દ-મ્બ્રહ્મ॑ણો વિ॒દ્વાન્ । ન બિભેતિ કુત॑શ્ચને॒તિ । એતગ્​મ્ હ વાવ॑ ન ત॒પતિ । કિમહગ્​મ્ સાધુ॑ નાક॒રવમ્ । કિમહ-મ્પાપમકર॑વમિ॒તિ । સ ય એવં-વિઁદ્વાનેતે આત્મા॑નગ્ગ્ સ્પૃ॒ણુતે । ઉ॒ભે હ્યે॑વૈષ॒ એતે આત્મા॑નગ્ગ્ સ્પૃ॒ણુતે । ય એ॒વં-વેઁદ॑ । ઇત્યુ॑પ॒નિષ॑ત્ ॥ 1 ॥
ઇતિ નવમો-ઽનુવાકઃ ॥

ઓં સ॒હ ના॑વવતુ । સ॒હ નૌ॑ ભુનક્તુ । સ॒હ વી॒ર્ય॑-ઙ્કરવાવહૈ । તે॒જ॒સ્વિના॒વધી॑તમસ્તુ॒ મા વિ॑દ્વિષા॒વહૈ᳚ । ઓં શાન્તિ॒-શ્શાન્તિ॒-શ્શાન્તિઃ॑ ॥

॥ હરિઃ॑ ઓમ્ ॥
॥ શ્રી કૃષ્ણાર્પણમસ્તુ ॥